สังกะดีสเปซ

หลายคนคงสะดุดหูกับคำว่า “สังกะดี” ว่ามีความหมายว่าอย่างไร และพื้นที่นี้เขาทำอะไรกันใช่ไหมคะ วันนี้ชวนไปทำความรู้จักกับ “สังกะดีสเปซ” ผ่านการพูดคุยกับ คุณปรางทอง เตียงเกตุ หรือคุณรุ้ง ผู้ก่อตั้งกันค่ะ

คุณรุ้งเรียนจบด้านเภสัชศาสตร์ แต่มีใจรักในงานคราฟต์ และงานสร้างสรรค์อื่นๆ ด้วยเพราะเติบโตมาในครอบครัวที่ทั้งคุณพ่อและคุณแม่ ทำงานคราฟต์ และงานเพื่อชุมชนมาโดยตลอด ครอบครัวมีบ้านทั้งที่แม่แจ่มและในตัวเมือง “สังกะดี” เริ่มต้นที่แม่แจ่ม ด้วยคุณแม่ อาจารย์นุสรา เตียงเกตุ ทำงานด้านผ้าทอและส่งเสริมคนทอผ้าในชุมชนมานาน จึงมีเครือข่ายคนทำงานผ้าที่หลากหลาย และขณะเดียวกันก็มีคนที่ชื่นชอบผ้าแวะเวียนมาเที่ยวที่แม่แจ่มกันอยู่เนืองๆ จึงอยากเปิดบ้านให้เป็นพื้นที่จัดกิจกรรมให้คนทั่วไปได้เชื่อมโยงกับคนในชุมชน ทั้งในมุมมองด้านงานคราฟต์และเรื่องอื่นๆ ส่วนชื่อ “สังกะดี” เพื่อนของคุณแม่ที่เป็นพระท่านตั้งให้ “เราคิดชื่อกันอยู่นานไม่รู้จะตั้งชื่ออะไรดี แม่ก็ชอบเรื่องผ้า พ่อก็ทำเรื่องไม้ไผ่ เครือข่ายที่เรามีก็ทำหลายเรื่อง และล้วนแล้วแต่เป็นเรื่องที่ดีๆ ทั้งนั้น” พระท่านจึงบอกว่าถ้าอย่างนั้นก็ทำทุกอย่างเลย เพราะสิ่งที่เราจะทำเป็นความตั้งใจดี ถ้าตั้งใจดีจะทำอะไรก็ดี ซึ่งภาษาท้องถิ่นที่แม่แจ่มจะพูดว่า “อะสังกะดี” หรือบางครั้งพูดรวบคำสั้นๆ ว่า “สังกะดี” นั่นจึงเป็นที่มาของการตั้งชื่อบ้านว่า บ้านสังกะดี ความหมายโดยรวมก็คือ “บ้านที่ทำอะไรก็ดี” นั่นเอง

ในช่วงโรคระบาด การเดินทางไปแม่แจ่มไม่คล่องตัวมากนัก ช่วงนั้นมีผู้ใหญ่ใจดีที่มีพื้นที่บริเวณใกล้แยกหลุยส์ ในอำเภอสันกำแพง ท่านได้เปรยกับคุณพ่อว่าอยากให้มีการใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์ จึงเกิดแนวคิดอยากทำพื้นที่ตรงนี้ให้เป็นทั้ง Sharing Space และ Art & Craft Space ที่ทุกคนสามารถมาใช้พื้นที่ร่วมกัน และพื้นที่นี้อยู่ไม่ไกลเมือง การเดินทางสะดวก จึงคิดกันว่าเราน่าจะดึงงานคราฟต์ที่แม่แจ่มสู่เมือง เพราะช่วงโรคระบาดเราก็ไม่ได้กลับไปแม่แจ่ม ด้วยความคิดถึงงาน คิดถึงคนที่นั่น จึงคิดใหม่ว่าเมื่อเราไปไม่สะดวก เราก็นำงานที่นั่นเข้าเมืองและเปิดพื้นที่ทำกิจกรรมเหมือนที่เคยทำที่บ้านสังกะดี จึงใช้ชื่อ “สังกะดี” แต่เพิ่มคำว่าสเปซเข้าไป เพื่อให้เป็นพื้นที่ของทุกคนตามที่ตั้งใจไว้

สังกะดีสเปซมีพื้นที่เกือบ 30 ไร่ มีความเป็นธรรมชาติและมีพืชยืนต้นที่ใช้สำหรับย้อมสีได้หลายชนิด ทั้งทองกวาว ต้นสัก เป็นต้น ด้วยคุณแม่ให้ความสำคัญในเรื่องวัตถุดิบต้นทางของการทำงานผ้าและย้อมสี จึงปลูกพืชที่เป็นวัตถุดิบนำมาย้อมสีได้เพิ่มเติม ไม่ว่าจะเป็นมะเกลือ คำแสด ห้อม คราม ประดู่ ขมิ้น กล้วย รวมไปถึงปลูกฝ้ายหลายชนิด ในพื้นที่ ซึ่งก็เป็นเรื่องดีที่คนที่เข้ามา จะได้เห็น ได้รู้จัก ได้ศึกษา เรื่องเหล่านี้ไปในตัว

คุณรุ้งเริ่มเปิดพื้นที่ให้คนรู้จักด้วยงาน “หลูหลี” ในเดือนพฤศจิกายน 2564 ชื่อหลูหลี( Loolii )หมายถึงหางฝ้าย เป็นขบวนการเริ่มต้นของการทำเส้นฝ้ายเพื่อนำไปทอผ้า เป็นชื่อเฉพาะที่เข้าใจกันในกลุ่มคนที่ทำงานฝ้าย ปลูกฝ้าย และทำเส้นด้าย เท่านั้น จึงอยากยกเรื่องความสำคัญของขบวนการและวัตถุดิบให้มากขึ้น เพราะคนส่วนใหญ่จะเห็นแต่สินค้าหรืองานคราฟต์ที่สำเร็จเป็นชิ้นงานออกมาแล้ว แต่บางท่านอาจไม่เคยเห็นถึงกระบวนการต่างๆ จึงอยากนำ “หลูหลี”มาสื่อเพื่อให้เกิดการรับรู้ และอยากให้ชื่อนี้เป็นตัวแทนของคนที่ทำงานที่คิดคล้ายๆ กัน และเปรียบเสมือนการก่อเกิดหางฝ้ายใหม่ หรือคนคนรุ่นใหม่ ๆ ที่มีความคิดที่อยากจะรักษาและดูแลเรื่องภูมิปัญญามากขึ้นเรื่อยๆ

งานหลูหลีจัดแสดง 5 วัน ผู้ที่เข้ามาร่วมจัดกิจกรรมเป็นผู้ที่มีใจรักในงานหัตถกรรมและภูมิปัญญาที่หลากหลาย ทั้งงานผ้า งานไม้และไม้ไผ่ งานสาน งานปั้น งานปัก อาหารโบราณที่หาทานยาก รวมไปถึงกลุ่มคนที่สนใจในเรื่องสิ่งแวดล้อม นอกจากเปิดพื้นที่ให้คนมาเที่ยวมาซื้อหางานคราฟต์แล้ว ในงานยังมีเวิร์คช้อปให้กับผู้ที่สนใจเข้ามาลองเรียน ลองทำ มากมายหลายกิจกรรม ตามเจตนารมณ์ที่อยากให้ “สังกะดีสเปซ” เป็นสถานที่ที่มีผู้คนมาแชร์ความรู้ มาแบ่งปันประสบการณ์ และที่สำคัญยังอยากเป็นพื้นที่ที่ให้ผู้คนมาหาแรงบันดาลใจได้อีกด้วย “คนที่สนใจ แต่ยังลังเล ไม่แน่ใจ คนที่ไม่มีโอกาสออกไปศึกษาเรื่องภูมิปัญญาในชุมชนไกลๆ ก็จะได้มาลองเรียนจากผู้รู้ค่ะ จะได้รู้ว่าเราชอบจริงไหม ทำได้ไหม จะไปต่อยังไง จะเชื่อมโยงกับใครได้บ้าง” คุณรุ้งกล่าว

คุณรุ้งปิดท้ายการสนทนาไว้ว่า เมื่อจบจากงานหลูหลีก็เปิดกว้างในการใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์กับคนทั่วไปให้มากที่สุด “เราอยากให้พื้นที่ตรงนี้ เป็นพื้นที่ทำกิจกรรมของทุกๆ คนที่สนใจ ร่วมกันทำให้เกิดแรงขับเคลื่อนในหลายๆ เรื่อง เพื่อให้เกิดประโยชน์กับเมือง เป็นส่วนหนึ่งของเมือง หากใครมีความคิดสร้างสรรค์ด้านไหน อยากทำอะไร ก็ลองมาคุยกันได้ค่ะ”